–         –          Önergenliğin sizin uzmanlığınız açısından genel belirtileri nelerdir?

Önergenlik insan yaşamındaki önemli geçiş dönemlerinden biridir. 10’lu yaşlarla birlikte başlar ve her çocukta ilk belirtiler diğerinden farklı bir zamanda görülebilir. Aslında zorluğu da büyük oranda bu yüzdendir. Çünkü hormonal değişimlerle birlikte vücut, ses, zihin yeni şekline doğru yapılanırken bunu ilk önce ergenin kendisi hissetmeye başlar. Bu hisle, artık ne arkadaşları gibi çocuk olduğunu, ne de ebeveynleri gibi yetişkin olabildiğini görmek ergeni arafta bırakabilir.

Bir yandan arkadaşları arasındaki yerini kaybetmemek için değişimleri gizlemeye çalışmak, öte yandan tüm bunların neden kendine özgü olduğunu anlamaya çalışmak zordur. Aynı durum arkadaşlarına göre, ergenliği biraz daha geç başlayanlar için de zorluklar yaratabilir.

Biz ruh sağlığı açısından ergenlerin ve ailelerinin en tipik aktarımıyla belirtilerini, çocuğun kendine dönüşü, bir yandan diğerleri arasındaki yerini korurken bir yandan da farklılığını ortaya koyma çabası ile gözlemleriz. Ergen kendini anlamakta zorluk yaşarken, etrafındakilerin ona yardımcı olmasını bekler. Beklentilerinin karşılanmadığı her noktada da çatışma kaçınılmaz olur.

–         –          Bu dönemin çocuğun gelişimindeki ve ileriki hayatındaki önemi nedir?

Yaşam sürecindeki tüm diğer geçiş dönemleri gibi (bebeklikten çocukluğa, ergenlikten yetişkinliğe, yetişkinlikten yaşlılığa…) bu dönemin de sağlıkla yaşanabilmesi bundan sonraki dönemlere daha az yükün kalmasını sağlar. Çünkü, her yaş döneminin tamamlanması gereken sorumlulukları bellidir. Eğer bu sorumluluklar tamamlanmazsa, o yıllar geçtiği için kimse üzerinizden o sorumluluğu almaz. Aksine üzerine eklenerek artabilir.

Bunu bebeklikten çocukluğa geçişte olduğu gibi düşünün. Çocukluğa geçebilmek için bebeğin ayağa kalkıp yürümesi, konuşmaya başlaması gerekir. O yıllar sağlıklı geçirilmezse, ergenlikte kimse artık konuşmana gerek kalmadı çocukluk geçti demeyecektir. O yüzden de ergenin yaşamında, kendini sorgulamak, kimliğini bulmak, dünyadaki yerini tanımlamak bu dönem için çok önemli bir görevdir. Eğer onlara destek olmakta yetersiz kalırsak, kendini bulamamış bir yetişkin olarak yaşama devam etmeye çalışmak yaşamını son derece zor hale getirecektir.

–         –          Bu süreçte çocukların ve ailelerin en çok yaşadığı sıkıntılar nelerdir?

Ergenin yaşadığı zorluk hem bedenini hem de ruhundaki değişimleri tanımlamak ve kabullenmekle ilgili olur genellikle. Aile ise, ergen kadar yoğun bir şekilde değişimi hissedemediği için ona hala çocuk gibi davranma eğiliminde olabilir. Zihnindeki gelişimleri, yaşamı ele alışındaki farklılıkları kabullenmek, ergenin dünyayı sorgulama sürecinde doğal olarak yapabileceği hataları anlayışla karşılamak aileyi zorlayabilir. Çocuklukta koydukları sınırları hangi ölçüde genişletebileceklerini bilemeyebilirler. Ergenlik aileden de bir ayrışma süreci olduğu için, ailenin buna izin verebilmesi ve sağlıklı bireyselliği desteklemesi başlı başına sarsıcı olabilir.

–         –          Bu dönemde çocuklara nasıl yaklaşmak sağlıklı olur? Anne-baba ve eğitimciler açısından…

Yetişkinin yapması gereken kendi yolunu bulmaya çalışan ergenle birlikte yürümek ve ona model olmaktır. Ergen hala onların çatısı altında yaşarken, iyi gözlemciler olmaları, çatışma hallerinde ergeni suçlayarak, kırarak, yargılayarak kendilerinden uzaklaştırmamaları son derece önemlidir. Çünkü, siz onu kendinizden uzaklaştırdığınızda ergen mutlaka sığınacak başka bir liman bulur ve bu çok daha tehlikeli olabilir.

Ergenin deneme yanılmalarına ailenin sınırları içerisinde izin vermek, zorlandığı anlarda destek olmak, hatalarında kendini yeniden yapılandırmasına fırsat tanımak yaşamındaki yetişkinlerin sorumluluğudur.

Bunları yaparken, yetişkinin kendi yaşamını gözden geçirmesi ve ona nasıl model olduğunu ele alması çok çok önemlidir. Çünkü unutmayın ki insan en çok görerek öğrenir.

http://www.aksam.com.tr/onergenlik-donemini-kacirmayin-8888y.html

Anne Olunca Anladım- Hülya Yıldırım